Hiperkolesterolemi
Kolesterol hücrelerin zarında önemli bir yapı taşıdır. Ayrıca kanda bulunur. Kanda bulunan kolesterolün düzeyi;
Kişinin genetik yapısına Karaciğer LDL kolesterolü alıp işler ve kan düzeyini azaltır. Bunu yaparken karaciğer hücrelerinde bulunan LDL reseptörleri (LDL tutucuları) önemlidir. İşte bu reseptörler genetik olarak az veya hiç olmaz iseler, karaciğer LDL düşürme görevini yapamaz. Bu kişiler 20 li hatta onlu yaşlarda kalp krizi geçirebilirler. Bu hastalıklara familial hiperkolesterolemi denmektedir.
Diyete- doymuş yağ oranı fazla olanlarda artar ·Fiziksel egzersize bağlıdır.
Karaciğer gıdalarla alınan ve özel bir protein kılıfla emilen yağları alır, işler. Karaciğer kolesterolun değişik formalarını işler ve özellikle LDL yi alıp kandan uzaklaştırmakla görevlidir. LDL yi tutan karaciğer hücre reseptirleri genetik olark eksik olduğuğunda ailevi hiperkolesterolemi hastalığı oluşmaktadır.
LDL kolesterol:
Kötü kolesterol olark bilinir. Çünkü belli miktarların üzerinde damar içerisinde dolaşımı esnasında damar duvarında çökelerek kolesterol plaklarını oluştururlar. Bu kolesterol plaklarının üzerinde dha sonra fibrin ve trombositlerinde binmesi ile aterosikleroz dediğimiz damar duvarında kalınlaşma ve tıkaç gelişimi olacaktır. Kalp-damar hastalıklarında önemli bir risk faktörü böylece oluşacaktır. LDL kolesterolün içinde sayılan lipoprotein a da aynı şekilde kötüdür.
HDL kolesterol:
İyi kolesterol olarak bilinir. Özelliği dokulardan ve damarlardan kolesterolu uzaklaştırmasıdır. Buralardan aldığı kolesterolü karaciğere getiri buradan da safra yolu ile atılmaya çalışılır. Böylece vasküler hastalık ilerlemesini geriletir. Aynı zamanda LDL nin arteri üzerine çökelmesini bozar. HDL düzeyinde Ailesel yükselk veya düşüklük olabilir. Bunun dışında sigara, aşırı şekerleme tüketimi, şişmanlık, egzersiz azlığı, ve tip II diyabet de HDL düşer. Kilosuz kişiler, düzenli egzersiz yapanlarda ve sigaradan uzak duranlarda HDL yüksek olur. Ayrıca estrojen HDL yi artırır. Kadınlar estrojen hormonları sayesinde erkeklere nazaran daha yüksek HDL seviyelerine sahiptirler.
HDL kolesterol seviyesi <40 mg/dL olması istenmez. HDL deki her %1 lik artış, koroner arter hastalık riskini %2-4 düşürecektir.
HDL yükseltilmesinde niacin, gemfibrozil statinlere göre etkilidir. Statinler LDL yi daha çok düşürmekte faydalıdır. Fenofibrat ise HDL yi en iyi yükseltir.
Total kolesterol, LDL, HDL, VLDL ve IDL kolesterol dediğimiz lipoprotein tiplerinin toplamından oluşur. Bu kolesterol tiplerinin adını yoğunluklarını tarif eden ingilizce baş harflarden almaktadır. Örneğin: VLDL (very low dansity lipoprotein), LDL (low dansity lipoprotein) gibi.
Total kolesterol/HDL oranı >4,5 ideal olarak olması istenir
Trigliserid:
Bir çeşit lipiddir. Bunun yüksekliği kalp damar rahatsızlığı yapıp yapmadığı net değildir. Aslında trigliseridin yüksek olması diğer kalp risk faktörleri ile sık eşlik ettiği için ayırd etmek zordur. Örneğin, şimalık, şeker hastalığı, tansiyon ve sigara ile birlikte sık görülür.
LDL kolesterolü düşürmek faydalımıdır?
Artık kabul edilmektedir ki LDL yi düşürmek, damar duvarı üzerinde yeni plak oluşmasını engellemekte, varolanları azaltmaktadır. Oluşmuş plakların yırtılmasını engellemektedir. Böylece bu bölgeye pıhtı oluşması olmayacaktır. Koroner arter hastalığını gerilereterek kalp kriz olaylarını, karotis ve cerebral arterleri koruyarakta felç gelişimi azaltacaktır.
LDL kolesterol nasıl düşrülür?
Hayat stili değişiklikleri yapılmalıdır Doymuş yağdan fakir diyete geçmek Düzenli egzersiz yapmak Zayıflamak
İlaçlar- LDL kolesterolü değişik oranlarda düşürülebilen ilaç grupları: Statinler Nicotinik asit (Niacin) Gemfibrozil (Lopid) Kolesteramin ezetimib
Kolesterol düşürmede Uluslarası kılavuzlar ne diyor?
Bu konuda en hatırı sayılır toplantı kararı NCEP (The National Cholesterol Education Program) kılavuzudur. NCEP 2004 de özetle şu öneriler vardır:
Kalp hastalığı ve inme riski olan kişlerde LDL kolesterol <100 olmalı bunula birlikte < 70 e inilmeside önerilmektedir. Hayat stili değişiklikleri önemlidir. LDL düşüren ilaçlar %30-40 LDL yi düşürüyorsa tedavi etkin olacaktır. LDL yüksekliği ile beraber TG (Trigliserid) yüksekliği de var ise statinlere gemfibrozil veya niacin eklenebilir. İleri yaşta olan kişilerde hayat sitil değişiklkikleri ve ilaçlardan fayda görürler ve LDL düşmesi faydalıdır. Yaşlılarda ilaç kullanımında yan etkiler yönüyle dikkatli olunmalıdır.
isk Kategorisi |
LDL hedefi |
Daha ileri LDL hedef seçeneği |
hayat tarzı değişikliklerine (HTD)başla;
Eğer LDL; |
İlaç + HTD yap, eğer LDl; |
Yüksek risk |
< 100 mg/dl |
|
>100 mg/dl |
>100 mg/dl |
Çok yüksek risk |
< 100 mg/dl |
< 70 mg/dl |
>100 mg/dl |
<100 mg/dl |
Orta yüksek risk (10 yılda risk
10-20%) |
<130 mg/dl |
<100 mg/dl |
>130 mg/dl |
>130mg/dl, eğer LDL 100-129 mg/dl
arası ise ilaç eklemek isteğe bağlı |
Orta risk (10 yılda risk <10%) |
<130 mg/dl |
|
>130 mg/dl |
>160 mg/dl |
Düşük risk |
<160 mg/dl |
|
>160 mg/dl |
>190 mg/dl, eğer LDL 160-189 mg/dl
arası ise ilaç eklemek isteğe bağlı |
Yüksek risk hastaları kimlerdir?
Halhazırda koroner kalp hastalığı olanlar (daha önce kalp enfarktüsü geçirmiş olmak gibi) Diğer arterlerde (atardamarlarda) aterosklerozu olmak ( inme, TIA (Geçici iskemik atak), ayak damarlarında yetmezlik gibi) İki veya daha fazla risk faktörüne sahip olanlar (sigara, hipertansiyon, ailede erken kalp krizi öyküsü gibi)
Çok Yüksek riskli hastalar kimlerdir?
Koroner arter hastalığı ile beraber çoklu risk faktörlerine sahip olmak (Diyabet gibi), ciddi veya kontrol edilmemiş risk faktörüne sahip olmak (sigarayı bırakmamak gibi) metabolik sendromu olmak (obezite, hipertansiyon, yüksek Trigliserid düzeyi, düşük HDL kolesterol, insülin direnci) Akut koroner sendromu la hastanede yatan kimseler 10 yılda >%20 kalp kriz riski taşırlar
Orta yüksek rsikli hastalar kimlerdir?
Koroner arter hastalığı veya diyabet yok, bunların dışında 2 veya fazla risk faktörü taşıyanlar. 10 yılda %10-20 kalp krizi şansı olanlar. Orta riskli kişiler kimlerdir?
Koroner arter hastalığı veya diyabet yok, bunların dışında 2 veya fazla risk faktörü taşıyanlar. 10 yılda <%10 kalp krizi şansı olanlar.
Düşük riskli kişiler kimlerdir?
0 veya bir koroner risk faktörü olanlar
Bu yazıyı yazan Doktora ulaşım bilgileri:
 |
Prof. Dr. Yusuf AKCAN
Gastroenteroloji Uzm.
Ozel Istanbul Onkoloji Hastanesi
Tel. : 0 530 286 29 80
Tel. : 0 532 652 52 06
Cevizli Mah. Toros Cad. No : 86 PK:34846 Maltepe / Istanbul
( Gulsuyu Metro duragi karsisi)
|
İlgili Kelimeler Listesi:  kolesterol yüksekliği, aterosikleroz, damar sertliği
Not:  Aşağıdaki mavi linklerden ilgili kelimeler için tek tıkla site içi arama yapabilirsiniz..
|