Dikkat becerilerinin iyi olması bir öğrencinin akademik başarısı açısından ele alınırsa algılama, öğrenme, öğrendiklerini uygulama aşamalarında çok gereklidir. Dikkatte sorun yaşayan bireyler genellikle sebat gösteremeyen, çabuk sıkılan, dalgın, unutkan, başladıkları işi sonlandırmakta güçlük çeken kişiler olarak tarif edilirler.
Bu nedenle özellikle öğrencilik hayatında oldukça güçlük yaşadıkları bilinmektedir.
Peki dikkat nedir ve dikkatimizin iyi olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Dikkat fizik ve psişik enerjinin çevredeki uyaranlardan ihtiyaç olana yönlendirilmesidir. Dikkati etkileyen birçok faktör vardır. Kişinin gereksinimlerinin doğurduğu güdülenme, açlık gibi fiziksel ihtiyaçlar, uyaranın özellikleri (şiddet, büyüklük, renk, sıklığı, yoğunluğu, farklılığı, hareketliliği, birdenbire ortaya çıkması vs.) dikkatin uyanmasında etkilidir.
Dikkatin en önemli üç bileşeni, uyanıklık, seçicilik ve dikkatin denetimidir. Bunların herhangi birindeki yetersizlik dikkatin bozuk olduğu anlamına gelir.
Uyanıklık , sinir sistemin belli bir hedef tarafından uyarılabilirliğe açık olma durumu olarak tarif edilebilir. Bu uyanıklık halinin sürdürülmesi öğrenmede çok önemlidir.
Dikkatteki seçicilik ihtiyacımız olan uyaranlarla olmayanlar arasında bir seçim yapılarak uygun olana yönelmemizi sağlar. Örneğin bir öğrencinin ders çalışırken çvredek sesler ve diğer uyaranlara değil önündeki materyale odaklanması gerekir.
Dikkatin denetimi ise ihtiyaca göre dikkatin sürdürülmesi, yönlendirilmesi gerektiğinde sonlandırılması ve yeni amaçlara göre başka hedeflere yönlenmesi ve düzenlenmesi gibi yürütücü işlevleri ifade eder.
Sağlıklı bir dikkat fonksiyonundan söz edebilmek için her üç bileşenin de sorunsuz olarak işlev göstermesi gerekir.
Beyinde dikkatle ilgili belli alanlar tespit edilmiş olsa da birbiriyle ilintili çok karmaşık bir şebekenin varlığından söz etmek daha doğrudur.
Dikkati değerlendiren testler de genellikle beynin bu bölgelerinin fonksiyonlarını değerlendiren, dikkatin bahsettiğimiz sürdürülebilirliği, seçiciliği, yönlendirilmesi ve yürütücü fonksiyonları ölçen testlerdir.
Uzm. Dr. Gökçe Küçükyazıcı
Çocuk ve Ergen Psikiyatristi
.jpg)
