Derin Uykunun Öğrenme Becerisiyle İlişkisi Kanıtlandı

Gece uykusu iyi alındığında günlük hayata yansıyan artıları birçok alanda görülmektedir. Kalitesiz uyku ise genellikle günlük performansta düşüşlere sebep olur, üretkenliği azaltır. Bu negatif etkilerinin bilinmesi bir yana, yeni bir bilimsel çalışma bunu daha derinlemesine inceliyor. Bu araştırma beynin yeni becerileri öğrenmesiyle ilgili bölgeyi kesin olarak bulup az uykudan nasıl etkilendiğini göstermeyi beceriyor.

Nature Communications adlı dergide yayınlanan yeni çalışma, beynin aldığı uyaranlara yanıt olarak değişme ve uyarlama yeteneğini ve bunların derin uykudan nasıl etkilendiğini inceliyor. Bu uyaranlar ise çevreden veya motor korteksteki nöroplastisiti isimli bölgeden alınıyor olabilir.

Motor korteks, beynin motor becerileri geliştiren ve kontrol eden bölgesidir ve derin uyku evresi hafıza oluşumu ve anıların işlenmesi için, aynı zamanda beynin bir günlük etkinlikten sonra kendini yenilemesine yardımcı olması için önemlidir.

Yayınlanan çalışmada 6 kadın ve 7 erkeğe ilk seferde uykusuz bir geceyi takip eden gün boyunca bazı motorsal görevleri yerine getirmeleri istendi. İkinci seferdeyse gece derin uykularında bu kişiler rahatsız edilerek aynı şey istendi.

Bu görevler bazı parmak hareketlerini öğrenmeyi içeriyordu ve böylelikle araştırmacılar hareketi öğrenmekten sorumlu beyin alanını tam olarak bulabildiler.

Araştırmacılar beyin dalgalarını monitörde gösteren elektroensologram kullanarak katılımcıların uyku esnasında beyin aktivitelerini görüntülediler.

Deneyin ilk gününde katılımcılar rahatsız edilmeden uyuyabildiler. İkinci günde ise araştırmacılar, kişilerin uyku kalitesini düşürecek biçimde uykularını manipüle ettiler. Motor kortekse odaklanarak derin uykularını bozabiliyorlardı, böylelikle kötü uykunun nöroplastisitiye (parmak hareketleri buna dahil) etkisini araştırdılar.

Daha sonra sabah olduğunda katılımcıların yeni hareketleri öğrenme becerileri test edildi ve başlarda oldukça başarılıydılar ancak gün içinde hatalar yapmaya başladılar, saat ilerledikçe de beklene üzere bu hataların sayılarında artış görüldü.

İyi bir uyku çekilen gecenin sabahında öğrenme becerilerinde gelişme görülürken, tekrar rahatsız geçen uykunun sabahında becerilerde gelişme kaydedilemiyordu. Hatta katılımcıların bir şeyi öğrenmedeki başarısı, iyi geçen bir uykunun ertesi akşamında nasılsa kötü uykunun henüz sabahında da öyle olduğu gözlemlendi.

Araştırmacılara göre ise bunun sebebi şudur: derin uyku manipüle edilen esnada nöronların sinapsları normalde yaptıkları gibi dinlenmiş olmazlar. Bu sinapslar gün içinde uyaranlara tepki olarak hareketlenirler, uyurken ise kendilerini onarırlar ve faaliyetleri normalleşir. Bu onarım işlemi gerçekleşmediğinde sinapslar çok uzun süre maksimum seviyede hareketli kalırlar. Bu durumda yeni şeyler öğrenmek artık mümkün olmaz.

Bu araştırma derin uyku ve öğrenme becerileri arasındaki ilişkiyi kanıtlayan ilk çalışma olmuştur.